Een nichemarkt binnen de obligatiemarkten zijn de achtergestelde leningen. Hoewel dit een specifiek onderdeel is, zijn de belangen en emoties vaak enorm. Zowel Rabobank als Triodos kan hierover meepraten. Ondanks goede bedoelingen zijn de emoties van houders ervan bij beide banken hoog opgelopen.
Vreemd vermogen of toch weer niet
Achtergestelde leningen zijn in principe als vreemd vermogen te kwalificeren. In sommige specifieke omstandigheden en voorwaarden mogen banken deze leningen echter ook zien als eigen vermogen. Dit heeft dan een positief effect op de solvabiliteit van de betreffende bank. Deze heeft dan boekhoudkundig een grotere financiële buffer en kan vervolgens op de financiële markten makkelijker en goedkoper terecht.
Een beursgenoteerde bank kan makkelijk extra aandelen uitgeven. De ‘verkochte’ aandelen leveren direct geld op. Nadeel is wel dat bestaande aandeelhouders over het uitbreiden van het aandelenkapitaal hun goedkeuring moeten geven tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders (AVA). Want ze moeten dan accepteren dat de toekomstige winst onder meer aandeelhouders verdeeld wordt. Sommige banken kennen een andere structuur en moeten dus op een andere wijze de onderneming financieren. Dit kan bijvoorbeeld door de uitgifte van certificaten.
Rabobank Certificaten
De bekendste achtergestelde leningen betreffen de Rabobank Certificaten. Ook de omvang ervan is met 7,4 miljard euro gigantisch. Voor de kredietcrisis groeide de bank hard waardoor er ook steeds meer eigen vermogen nodig was om aan de eisen van de toezichthouders te voldoen. Omdat Rabobank een coöperatie is, kent het alleen leden en geen aandeelhouders. Het eigen vermogen nam toe door de winst van de bank op te potten, maar dit was onvoldoende om aan de eisen te voldoen. Toen is besloten om eerst Rabobank Ledencertificaten uit te geven, die enkele jaren later omgezet zijn naar beursgenoteerde Rabobank Certificaten.
Triodos Certificaten
Deze ‘groene’ bank is in 1980 opgericht met het doel een positieve bijdrage te leveren aan de samenleving. Niet het verdienmodel centraal, maar bewust bankdiensten aanbieden die een positieve impact hebben voor mens, samenleving en milieu. Ondanks de goede bedoelingen moest er natuurlijk gewoon wel voldaan worden aan de spelregels van de toezichthouder. Besloten werd om certificaten van een stichting uit te geven. Er staat ongeveer €1,2 miljard uit bij 45.000 beleggers. De prijs van een certificaat werd gebaseerd op de boekwaarde van de activa minus de boekwaarde van de verplichtingen. In de praktijk was de belegging ‘safe’, de inleg zo goed als zeker en het lagere rendement geen issue vanwege de win-win situatie.
Door de ontwikkelingen op de financiële markten van de afgelopen jaren zag Triodos zich genoodzaakt de handel in certificaten stop te zetten. Nu na 1,5 jaar maakt ze bekend dat er een besloten handelsplatform opgetuigd wordt. Hier kunnen certificaathouders dan stukken kopen en verkopen.
Eind goed al goed?
Aan de houders van de Rabobank Certificaten is inmiddels de resterende rente uitgekeerd. Uiteindelijk hebben alleen nog de mensen die eerder stukken hebben verkocht schade ondervonden van alle ontstane onrust. Het zou de bank sieren hen dan ook te compenseren.
Bij Triodos zijn, bij de huidige stand van zaken, de certificaathouders wel de klos. Geschat wordt dat zij bij het openstellen van het handelsplatform een waardedaling van zeker 25% tot 40% voor de kiezen gaan krijgen.
Helaas wordt de ‘feel good’ belegging van Triodos geen heldenepos.
– – – – – – – – – – –
Bas Simons en Pim Lavrijsen zijn adviseurs in vermogen en beleggen. Beiden zijn partners in HIP Capital.
Pim woont samen met zijn vrouw Gidy en hun drie kinderen in Bladel. Hij is een geboren en getogen Brabander. Pim heeft bedrijfseconomie gestudeerd aan de universiteit van Tilburg. Als specialist kan Pim bouwen op 25 jaar beleggingservaring, opgedaan bij verschillende Rabobanken in het zuiden van ons land.
Bas is opgegroeid in Apeldoorn en heeft economie gestudeerd aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. Samen met zijn vrouw Edith en hun vier kinderen woont hij in Loon op Zand. Bas is vrijwel zijn hele carrière actief als zelfstandig ondernemer binnen de financiële dienstverlening en heeft in die tijd veel ervaring opgebouwd in het adviseren van klanten bij uiteenlopende vraagstukken.